Euphorbia Pulcherrima

De kerstster of poinsettia (Euphorbia pulcherrima) is een plant uit de wolfsmelkfamilie (Euphorbiaceae). De soort komt van oorsprong voor in Mexico maar wordt veel gekweekt om de sierwaarde. Hij wordt in Noord-Europa voornamelijk gekocht voor de kerst. De soortaanduiding “pulcherrima” betekent in het Nederlands ‘de schoonste’. De Duitse plantkundige Carl Ludwig Willdenow heeft de botanische naam aan de plant gegeven vanwege de opvallend gekleurde bovenste bladeren, de schutbladen van de bloeiwijze. Willdenow, die in 1812 overleed, publiceerde de naam echter niet zelf. Dat gebeurde pas in 1834 door Johann Friedrich Klotzsch die het herbarium van Willdenow als bron voor de naam opgaf. De naam poinsettia komt van de Amerikaanse ambassadeur Joel Poinsett in Mexico, die de plant in het begin van de 19e eeuw in de Verenigde Staten invoerde. Er zijn rassen met helderrode, donkerrode, zalmrode, witte en gele schutbladen (bracteeën), die stervormig gerangschikt zijn om de bloemknoppen. De eigenlijke bloemen zijn klein en geel van kleur. De schutbladen trekken insecten aan. De Euphorbia is een korte dag plant en zal zijn bloemen aanleggen als de plant 40 dagen gedurende 14 uur per dag in het absolute donker heeft gestaan en 10 uur in het licht. In het wild in Mexico en Midden-Amerika vormt de plant een struik die tot 4 meter hoog kan worden. De plant bloeit daar van november tot januari/februari. Het sap van de kerstster zou giftig zijn en op de huid rode vlekken en bij opname door de mond vergiftigingsverschijnselen en spijsverteringsproblemen veroorzaken. Dit wordt inmiddels betwijfeld. In experimenteel onderzoek bij ratten is van giftigheid niets gebleken. Een kind van 25 kilo zou meer dan een halve kilo van de bladeren moeten eten om doses te bereiken die hoger zijn dan de doses die bij ratten geen effect hadden. Ook uit consulten van vergiftigingen-informatiecentra bleek nergens dat de kerstster ooit symptomen had veroorzaakt. De vermeende giftigheid kan wellicht zijn ontstaan vinden in de giftigheid van de kerstroos (Helleborus niger) die wel giftig is. Verder komen in de wolfsmelkfamilie veel soorten met wit melksap voor die wel giftig zijn.

Een Mexicaanse legende verklaart de verbintenis van de kerstster met Kerstmis. Het arme kind Pepita, dat geen cadeau kon kopen om op kerstnacht aan Christus te geven, plukte enkele onkruiden in de wegberm en maakte er een klein boeket van. Het kind was verteld dat een nederige, maar liefdevol gegeven gift aanvaardbaar was in de ogen van God. In de kerk begon het boeket te bloeien met rode en groene bloemen en de kerkelijke gemeente beschouwde dit als een kerstwonder. Vanaf dat moment werd de kerstster in Mexico Flores de Noche Buena genoemd.